เงือกสาวแห่งท้องทะเล Amachan อะมะ คือชื่อเรียกของหญิงสาวที่ยึดอาชีพนักดำนํ้าหาของทะเล อะมะยังมีความหมายว่า เจ้าแห่งมหาสมุทร ถือเป็นหนึ่งในอาชีพที่เก่าแก่ที่สุดของสาวญี่ปุ่น มีปรากฏทั้งในภาพพิมพ์และบันทึกโบราณย้อนหลังไปกว่า 2,000 ปี นักดำนํ้าหญิงเหล่านี้บางคนสามารถดำลงไปได้ลึก 10-15 เมตร และอยู่ใต้นํ้าได้นานกว่า 2 นาทีเลยทีเดียว
ที่น่าทึ่งกว่านั้นคือ อะมะสามารถดำลงไปตัวเปล่าๆ โดยไม่ต้องใช้อุปกรณ์ช่วยดำน้ำใดเลย ส่วนสาเหตุที่ว่าทำไมถึงต้องให้ผู้หญิงเป็นคนดำนํ้าลงไปไม่ใช่ผู้ชาย นั่นก็เพราะร่างกายของผู้หญิงจะมีชั้นไขมันปกคลุมที่หนากว่า สามารถทนความหนาวเย็นของนํ้าได้ดีกว่า รวมถึงปอดของผู้หญิงก็สามารถกลั้นอากาศได้ดีกว่าของผู้ชายอีกด้วย งานของอะมะในสมัยก่อน คือการหาหอยทะเลหรือหอยมุก รวมถึงสัตว์นํ้าอื่นๆ กุ้ง ปู ปลา และสาหร่ายทะเล
ในสมัยก่อนมีหญิงสาวที่ยึดอาชีพนี้กระจายอยู่ตามชายฝั่งทั่วญี่ปุ่นกว่าหมื่นคน ต่อมาเมื่อเทคโนโลยีในการทำประมงมีความก้าวหน้าขึ้นบทบาทของอะมะจึงค่อยๆ ลดลงไป ปัจจุบันหลงเหลืออยู่ประมาณ 1,000 คน ส่วนใหญ่อาศัยอยู่ในเมือง Ise จังหวัด Mie ซึ่งเหล่าอะมะยังคงดำน้ำลงไปจับสัตว์น้ำต่างๆ โดยวิธีดำน้ำจะมีด้วยกัน 2 แบบ คือ 1. ดำน้ำตื้น 2. ดำน้ำลึก โดยใช้ตุ้มถ่วงน้ำหนักช่วยให้ดำน้ำได้ลึกขึ้น และมีเชือกผูกโยงไว้กับตัวเรือ คนขับเรือจะจับเชือกไว้เวลาอะมะใกล้จะหมดอากาศหายใจก็จะกระตุกเชือกส่งสัญญาณให้คนขับเรือช่วยดึงตัวขึ้นไป
ปัจจุบันเหล่าอะมะไม่สามารถออกทะเลได้ทุกวัน เพราะมีกฎของทางสมาคมชาวประมง รวมถึงห้ามออกทะเลในวันที่มีคลื่นสูงหรือลมพัดแรง หากใครอยากเห็นอะมะตัวจริงเสียงจริง ก็สามารถไปชมการแสดงของเหล่าอะมะได้ที่บริเวณเกาะไข่มุก มิกิโมโตะ นอกจากนี้ยังมีอะมะบางคนรวมกลุ่มกัน เปิดกระท่อมให้นักท่องเที่ยวเข้ามาเรียนรู้เรื่องราว วิถีชีวิต พร้อมทานอาหารทะเลสดๆ ที่ปรุงโดยฝีมือของอะมะ
- เยี่ยมชมกระท่อมของอะมะ (Ama Hut Hachiman)
จังหวัด Mie นอกจากจะเป็นดินแดนที่ตั้งของศาลเจ้าอันศักดิ์สิทธิ์แล้วยังเป็นหนึ่งในไม่กี่แห่งในประเทศญี่ปุ่นที่เราสามารถพบเจอกับอะมะ หรือนักดำนํ้าหญิงตัวจริงเสียงจริงอีกด้วย ซึ่งปัจจุบันหลงเหลืออยู่เพียงพันคนทั่วทั้งประเทศการพบเจออะมะตัวจริงเสียงจริงจึงเป็นเรื่องที่ยากแต่ก็ไม่ยากเกินไป เพราะที่จังหวัด Mie เราสามารถพบเจอกับพวกเธอได้ตามหมู่บ้านชายทะเลบางแห่งซึ่งเหล่าอะมะจะรวมตัวกันเปิดกระท่อมหรือที่เรียกว่า (Amagoya) ต้อนรับนักท่องเที่ยวเข้าไปร่วมกิจกรรมพบปะพูดคุย ร้องเพลง เต้นรำ รวมไปถึงทานอาหารทะเลที่มีวัตถุดิบที่อะมะเป็นคนดำลงไปหามาเองกับมืออีกด้วย
หนึ่งในกระท่อมของอะมะที่อยากแนะนำก็คือ Ama Hut Hachiman ตั้งอยู่ที่หมู่บ้านฮะจิมัง ไม่ไกลจากเมืองโทบะมาก ที่แนะนำที่นี่ก็เพราะระบบการจองค่อนข้างสะดวก มีช่องทางออนไลน์ทั้งเฟสบุ๊ค ทั้งเว็บไซต์เอาไว้ให้ติดต่อ การจองก็แค่อีเมล์รายละเอียดไปว่า เราจะไปวันไหน รอบกี่โมง เลือกเมนูอาหารที่ต้องการโดยดูราคาจากในเว็บ http://amakoya.com/amahuthachimanreserve.htm (แนะนำให้จองล่วงหน้าไม่ตํ่ากว่า 5 วัน) สำหรับการเดินทางไปก็ยิ่งสะดวกเมื่อเราเลือกวันเวลาได้แล้ว ทางกระท่อมก็จะติดต่อกลับพร้อมบอกวิธีการเดินทางให้เสร็จสรรพว่าต้องนั่งรถเมล์สายอะไรลงป้ายไหน เมื่อถึงแล้วก็จะมีรถมารอรับเราไปส่งถึงที่กระท่อมเลยทันทีที่มาถึง
สิ่งแรกที่สัมผัสได้คือ กลิ่นซีฟู้ดย่างหอมๆ โชยออกมาจากในกระท่อม พอก้าวเข้าไปก็จะพบกับเหล่าคุณป้าอะมะประมาณ 8 คน กำลังเตรียมย่างอาหารทะเลให้กับแขกอย่างขะมักเขม้น เราไม่ต้องทำอะไรเพียงแค่นั่งลงที่โต๊ะ แล้วรอเท่านั้น ไม่นานหอยย่างร้อนๆ พร้อมกับกุ้งตัวโตก็มาเสิร์ฟถึงโต๊ะ
ที่กระท่อม Ama Hut Hachiman มีคุณยาย Reiko Nomura อะมะผู้อาวุโสที่สุดของหมู่บ้านเป็นหัวเรี่ยวหัวแรงหลักของกลุ่ม หลังทานเสร็จก็จะเป็นช่วงสันทนาการ คุณป้าอะมะจะชวนเราพูดคุยอย่างเป็นกันเอง แม้จะพูดภาษาอังกฤษไม่ได้ แต่คุณป้าทั้งหลายก็พยายามชวนคุย ให้ลงชื่อในสมุดเยี่ยมและโชว์ภาพถ่ายของแขกกรุ๊ปก่อนๆ ที่มาจากหลากหลายเชื้อชาติ (คนไทยก็มีเยอะ) ช่วงสุดท้ายของทริปนี้ก็คือร่วมกันเต้นรำตามจังหวะเพลงพื้นเมือง ขอแนะนำให้ออกไปเต้นร่วมกัน ก่อนเดินทางกลับก็อย่าลืมขอถ่ายรูปคู่กับคุณป้าอะมะเพื่อเก็บไว้เป็นที่ระลึกด้วย
เยี่ยมชมกระท่อมของอะมะ (Ama Hut Hachiman)
[info-p] ราคาขึ้นอยู่กับเมนูอาหารที่จอง เริ่มต้น 2,000 เยน (ชุดนํ้าชาและอาหารทะเล)
[info-t] 10:00-17:00 น. เปิดทุกวัน (ต้องจองวันและเวลาล่วงหน้า)
[info-d] เยี่ยมชมกระท่อมอะมะ เริ่มต้นที่สถานี JR Toba จากนั้นเดินประมาณ 5 นาที หากต้องการชมการแสดงของอะมะ ต้องนั่งรถบัสสาย Kuzaki Line Bus จากสถานี JR Toba ไปลงป้าย Adakoguchi
[info-g] 34.388276,136.898486
- เวทีชมการแสดงของอะมะ
อยู่บริเวณเกาะไข่มุกมิกิโมโตะ เกาะเล็กๆ ตั้งอยู่ในอ่าวอิเซะ เกาะไข่มุกมิกิโมโตะนั้น ได้มาจากผู้ก่อตั้งเกาะ คือ มิกิโมโตะ โคคิชิ เป็นผู้ที่คิดค้นวิธีการเพาะเลี้ยงหอยมุกและทำฟาร์มหอยมุกขึ้นมาเป็นคนแรกของโลกนั่นเอง บนเกาะแห่งนี้จึงเต็มไปด้วยเรื่องราวของบริษัทมิกิโมโตะและไข่มุกล้วนๆ การเดินทางไปยังเกาะแห่งนี้ก็ไม่ยาก เพราะเค้าทำทางเดินจากฝั่งข้ามไปถึงเกาะได้เลย ก่อนจะข้ามไปก็ซื้อบัตรเข้าชมก่อนให้เรียบร้อยเมื่อข้ามมาถึงบนเกาะแล้ว
ที่นี่จะมีจุดสนใจคือ การแสดงดำน้ำของอะมะ เราสามารถชมการแสดงของเหล่าอะมะสาวผู้ที่ได้รับการสืบทอดเทคนิคการดำนํ้าลึกโดยไม่ใช้อุปกรณ์ช่วยเหลือใดๆ นอกจากหน้ากากดำนํ้าเท่านั้น อะมะที่เกาะแห่งนี้ไม่ได้ดำนํ้าลงไปจับปลา แต่จะดำนํ้าลงไปงมหอยนางรมหรือหอยมุก
ซึ่งการดำลงไปเก็บหอยมุกนั้นก็เป็นหนึ่งในภารกิจหลักของอะมะจริงๆ เมื่อร้อยกว่าปีก่อนซึ่งเกาะแห่งนี้ก็ยังคงอนุรักษ์อาชีพนี้เอาไว้โดยจัดให้มีการแสดงดังกล่าวให้นักท่องเที่ยวชมถึง 9 รอบต่อวัน ที่สำคัญคือฟรีค่ะ ภายในเกาะยังมีจุดน่าสนใจอื่นอีก เช่น พิพิธภัณฑ์ไข่มุก (Pearl Museum) หอรำลึกโคคิชิ มิกิโมโตะ (Kokichi Mikimoto Memorial Hall)
เวทีชมการแสดงของอะมะ
[info-p] ผู้ใหญ่ 1,500 เยน, เด็ก 750 เยน
[info-t] 08:30-17:30 น.
[info-g] 34.483510,136.846112
ที่มาข้อมูลและภาพ : หนังสือ Unseen&Amazing Japan
